ΠΑΡΑΛΙΑ ΒΑΤΕΡΩΝ: Δέκα χιλιόμετρα καθαρής αμμουδιάς, νερά με κρυστάλλινη διαύγεια και ένας ορίζοντας που δεν σταματάει παρά μόνο στο απέραντο γαλάζιο είναι η καλύτερη εγγύηση για τους λάτρεις της θάλασσας. Μόλις γύρισα από τα Βατερά, την ομορφότερη παραλία της Λέσβου, που συμπεριλαμβάνεται στο top ten των πιο προικισμένων παραλιών της Ελλάδος. Αυτονόητο ότι η ακτή έχει «Γαλάζια Σημαία», ενώ κατά μήκος της λειτουργούν σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες που διαθέτουν όλες τις ανέσεις. Επίσης υπάρχουν εστιατόρια, γραφικές ταβέρνες για νόστιμους γαστρονομικούς συνδυασμούς και κέντρα νυχτερινής διασκέδασης για βραδιές όλο ζωντάνια και ξεφάντωμα. Επιπλέον η περιοχή προσφέρεται για θαλάσσια σπορ, εκδρομές με καραβάκια στα γειτονικά ακρογιάλια και πεζοπορικές εξερευνήσεις.

Στα άκρα της θάλασσας εκβάλλουν δυτικά ο Αλμυροπόταμος και ανατολικά ο Βούρκος ποταμός, οι οποίοι αποτελούν ενδιαφέροντες υγροβιότοπους. Ειδικά ο Αλμυροπόταμος, ο οποίος πηγάζει απ’ τις θερμοπηγές του Πολιχνίτου και έχει νερό όλο το χρόνο, δίνει καταφύγιο σε πολλές χελώνες, νερόφιδα, νερόκοτες και διάφορα άλλα είδη πουλιών, που ξεκόβουν απ’ τους γειτονικούς υγροβιότοπους του κόλπου Καλλονής. Στα πλεονεκτήματα του Αλμυροπόταμου είναι οι παρόχθιοι δρόμοι, που επιτρέπουν την εύκολη εξερεύνησή του σε μεγάλο βάθος. Εξαιρετική και ενδιαφέρουσα είναι και η πανίδα της περιοχής με σπάνια είδη λουλουδιών. Τα κοντινά καταπράσινα βουνά είναι κατάσπαρτα με μικρά ξωκλήσια και απομεινάρια πολιτισμού από άλλες εποχές. Μια ιστορία χιλιάδων χρόνων απλώνεται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη που αντικρίζει μαρμάρινα υπολείμματα αρχαίων ναών να σώζονται στα θεμέλια παλαιοχριστιανικών εκκλησιών που μαρτυρούν ένα ένδοξο παρελθόν.

Στον Άγιο Φωκά (4 χλμ. από τα Βατερά) θα απολαύσετε ένα από τα καλύτερα ηλιοβασιλέματα της ζωής σας. Στην άκρη του το γραφικό αλιευτικό καταφύγιο και από πάνω του το ομώνυμο εκκλησάκι, δίπλα στα ερείπια των πρωτοχριστιανικών ναών, που χτίστηκαν με υλικά απ’ το ιερό του Διόνυσου. Στην τοπική παράδοση διατηρήθηκε ζωντανή και η πίστη για το πέρασμα του Αχιλλέα από την περιοχή. Με υπερηφάνεια δείχνουν οι κάτοικοι ακόμα και σήμερα το πηγάδι στο δρόμο για τον Άγιο Φωκά, το οποίο άνοιξε ο Αχιλλέας και ονομάζεται «Αχιλλειοπήγαδο». Με την ευκαιρία: Δεν θα έπρεπε κάποιος αρμόδιος να φροντίσει ώστε να μην είναι τελείως απροστάτευτο, καταμεσής του χωματόδρομου, αυτό το ιστορικό μνημείο;

ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΣ: Στην ανατολική πλευρά του κόλπου της Καλλονής βρίσκεται ο Πολιχνίτος, που απέχει 6 χλμ. από τα Βατερά και 45 χιλιόμετρα από την ΜΥΤΙΛΗΝΗ. Είναι από τις πιο γραφικές κωμοπόλεις της Λέσβου. Επιβλητικά αρχοντικά, νεοκλασικά δημόσια κτίρια, ένα πανέμορφο πολιτιστικό πολύκεντρο και η εντυπωσιακή τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Γεωργίου συνθέτουν την εικόνα μιας περιοχής με πλούσιο παρελθόν. Το όνομά του πήρε από την ένωση των λέξεων «πολλά ίχνη» γιατί κατά την προφορική παράδοση πολλά μικρά χωριουδάκια (ίχνη) κυρίως παραλιακά για τον φόβο των πειρατών αναγκάσθηκαν να μετοικήσουν στη σημερινή περιοχή που βρίσκεται μακριά από τη θάλασσα, περιβάλλεται από υψώματα και είναι αόρατη, τόσο από τον κόλπο της Καλλονής όσο και από το Αιγαίο Πέλαγος.

Προχωρώντας προς τα βόρια βρίσκονται οι αλυκές Πολιχνίτου. Κατ’ αρχήν οι αλυκές ήταν φυσικές και ξεκίνησαν από τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Η θάλασσα έμπαινε τον χειμώνα από μόνη της μέσα στην πεδιάδα και το καλοκαίρι που εξατμιζόταν το νερά σχημάτιζε το αλάτι. Οι αλυκές αποτελούνται από τις μηχανές, τα «τηγάνια», τις «θερμάστρες» και τα «αλοπήγια». Οι μηχανές και τα «αλοπήγια» βρίσκονται στο κέντρο των αλυκών. Τα «τηγάνια» είναι επίπεδοι χώροι , καθένας από τους οποίους είναι περίπου 1000 τ.μ., βρίσκονται συνήθως στα υψηλότερα σημεία των αλυκών για να έχουν φυσική ροή, χωρίζονται με προχώματα και συγκοινωνούν μεταξύ τους με ξύλινες πόρτες. Παλαιότερα η μεταφορά του αλατιού γινόταν με βαγόνια, τα οποία έσερναν άλογα. Το αλάτι του Πολιχνίτου θεωρείται από τα καλύτερα της Ελλάδος, είναι πολύ άσπρο και πολύ γευστικό και έχει μεγάλη περιεκτικότητα φυσικού ιωδίου.

Στο Δήμο Πολιχνίτου και σε απόσταση 6 χλμ. βρίσκονται τα Βασιλικά ξακουστά για τα μεταλλεία λευκολίθου και για το Πυραίον όρος όπως το ονομάζει ο Θεόφραστος το πευκοδάσος τους. Ονομάστηκαν έτσι γιατί στα Βυζαντινά χρόνια φιλοξενούσαν βασιλιάδες όπως η Ειρήνη η Αθηναία, ο Κωνσταντίνος ο Θ΄ ο Μονομάχος και άλλοι. Στην Αχλαδερή, 15 χλμ. από τον Πολιχνίτο, (η ευρύτερη περιοχή της Αρχαίας Πύρρας), σήμερα υπάρχουν εγκαταστάσεις της πρώην Γεωργικής σχολής, στάβλοι, κατοικίες, αρχοντικά όπου και γίνονται με επιτυχία βιολογικές καλλιέργειες κυρίως ελαιόλαδου . Μια από τις κόρες του γιου του ήλιου, του Μάκαρου, που κυρίευσε την Λέσβο ήταν η Πύρρα, της οποίας το όνομα πήρε η πόλη που χτίστηκε στην ανατολική πλευρά του ομώνυμου κόλπου του «Πυρραίου Ευρύπου» του σημερινού Κόλπου Καλλονής. Η Πύρρα καταποντίστηκε, όπως λέγεται, από σεισμό κατά το έτος 231 π.Χ. Στον βυθό της θάλασσας φαίνονται λιμενικά έργα, ίχνη ναού και άλλα, που ελκύουν την περιέργεια αλλά και το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων. Κατά τον Θουκυδίδη, κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, όταν ο Αθηναίος Πάχης πολιόρκησε την Μυτιλήνη, ο αρχηγός του Σπαρτιατικού στόλου αποβιβάσθηκε στην Πύρρα και από εκεί μπόρεσε να εισέλθει στην Μυτιλήνη.